Ông Xay Khư Zang: Hôm qua, khi từ Luang Prabang về, chúng tôi tổ chức họp ngay ban lãnh đạo bản để thống nhất quan điểm và kế hoạch. Ban lãnh đạo bản là những người tâm huyết với cộng đồng nên ai cũng thống nhất. Dự định hôm nay bản sẽ tổ chức cuộc họp thứ hai với sự tham gia của tất các già làng, kể cả những người có xu hướng ủng hộ ông Kênh như ông Za Zi Zang, ông Vả Xênh Zang. Họp như vậy mới biết được ai như thế nào.

 

20 giờ 30 phút, ngày 11/7/2009: Tại nhà cộng đồng bản Lóng Lăn - Họp toàn thể các già làng bản Lóng Lăn. Ông Xay Khư thông báo kết quả đi họp ở tỉnh về vấn đề thuê đất của ông Kênh tại Lóng Lăn. Khi ông Xay Khư đặt câu hỏi cho toàn thể các đại biểu tham gia rằng liệu chúng ta có cho ông Kênh thuê đất để rồi như bản Bò He ngoài kia, sáng mở mắt ra, trước cửa nhà mình là đất của người ta rồi, mọi người đều ồ lên bất bình. Mọi người đồng ý với ông Xay Khư là không thể cho ông Kênh thuê đất được. Ông Xay Khư phải dẹp trật tự để từng người nói một. Trong số nhiều người nói, đáng chý ý có phát biểu của ông Za Zi Zang, Xia Zenh Zang và Za Chông Tho.

 

Ông Za Zi Zang: Trước hết, tôi xin nói là không thể và không đời nào bản chúng ta cho ông Kênh thuê đất, vì ông Kênh là người giả dối, lừa đảo. Năm vừa rồi tôi có mua 1 tạ ngô giống của ông Kênh để trồng vì ông hứa sẽ thu mua hết ngô sản phẩm. Nhưng khi trồng và thu hoạch xong, ông không đến mua. Thế là năm vừa rồi nhà tôi bị ‘đói’ vì thừa ngô. Nhà tôi làm rất ít rau, không làm lúa rẫy mà chỉ làm ngô. Thu hái cà fê đã trồng từ trước dưới tán rừng, nhưng ông Kênh cũng không thu mua. Tôi gọi điện nhưng bị ông ấy nạt, chửi và bảo tôi làm ra ngô xấu, cà fê xấu nên không mua. Đời tôi chưa bị ai mắng chửi, kể cả bố mẹ tôi cũng chưa bao giờ mắng chửi tôi. Thế mà ông Kênh dám lừa và mắng chửi tôi. Bây giờ tôi hiểu rồi, dù ông Kênh hay là dù ai đi nữa cũng không cho thuê đất. Ta có quyền của ta chứ. Ông Kênh đến thuê đất không phải trồng cà fê  mà làm những việc khác nữa ví dụ như mua lại thêm đất của dân ta để làm nhà du lịch, thu mua gỗ và sản phẩm rừng…

 

Theo ông Chông Vư Zang (Trưởng bản cũ) là người bản Lóng Lăn, hiện đang làm việc tại Ban kiểm tra Trung ương Đảng ở Viên Chăn khi nghe tin ông Kênh lên Lóng Lăn thuê đất đã gọi điện cho ông Chơ Xy và Xay Khư nói rằng phải cẩn thận, không được cho thuê đất mà bị lừa. Hiện nay, ông Kênh đang có đơn tố cáo của người dân ở tỉnh Chăm Pa Xắc về chuyện ông Kênh chiếm dụng đất của dân, làm cho dân không có đất sản xuất. Lúc đầu, ông ta hứa sẽ thu mua sản phẩm cho dân, sẽ thuê dân làm việc, nhưng sau đó không thuê nữa mà thuê người Việt và người Trung Quốc đến làm.

 

Sở dĩ ông Phó chủ tịch tỉnh quen thân với ông Kênh vì mấy năm trước ông Phó chủ tịch tỉnh dẫn đoàn tham quan nơi trồng cà phê của ông Kênh ở Chăm Pa Xắc. Nên ông Kênh đã làm quen và bám luôn ông phó chủ tịch.

 

Ông Za Chông Tho: Chúng ta biết rồi, cho thuê đất tức là cho đất vì chúng ta không đuợc lợi gì cả mà chỉ có mất. Hơn nữa, ông Kênh là người không trung thực. Dù ông Kênh hay là người nào, là ai cũng không cho thuê đất. Bây giờ ta thống nhất ở đây. Nếu mai đây có người như ông Kênh cầm giấy tờ đến lấy đất, tức là lãnh đạo bản đã ăn tiền của họ thì chúng tôi đến đốt nhà của lãnh đạo bản trước, sau đó ra sao thì ra.

 

Ông Chông Zia Zang: Chúng ta không có lợi gì khi cho thuê đất. Trồng cà fê à! Bây giờ cà fê không ai mua mà người ta chỉ mua rau sạch, thịt sạch. Bản ta trồng rau, chăn nuôi trâu bò cũng đủ và thừa ăn. Lâu dài ta có cao su. Thế thì cần gì phải trồng cà fê, vừa mất đất, mất rừng, nhất là chúng ta lại mất tình cộng đồng. Nếu bản cho thuê đất thì tôi đốt rừng làm rẫy một năm sau đó trả lại cho bản và chuyển đi chổ khác.

 

Một già làng khác cũng đã nêu lên cảm nhận của mình. Tôi thấy ở bản Lóng Lăn ta có hai núi đá. Có đá làm đá mài rất tốt mà chưa có nơi nào có được. Tôi nghĩ nếu cho thuê đất, ông Kênh sẽ khai thác đá đó để bán thì nguy to. Đá đó nằm trong núi thiêng của ta. Tôi thấy ai đồng ý cho thuê đất thì ra khỏi bản mà ở. Tất cả các già làng đều nhất trí tuyện đối không cho ông Kênh và bất cứ một ai đến thuê đất. 12 già làng thống nhất, vui vẻ, tất cả cùng ký vào văn bản gửi lên cấp trên về việc không đồng ý cho ông Kênh và người khác thuê đất. Theo kế hoạch các già, sáng mai (12/7) lãnh đạo bản sẽ tổ chức họp toàn dân để lấy ý kiến.

 

6 giờ sáng ngày 12/7/2009: Tại nhà cộng đồng - Họp toàn dân bản với sự tham gia đại diện của 54 gia đình bản Lóng Lăn.

 

Sau khi nghe ông Xay Khư thông báo kết quả họp toàn thể già làng về việc không đồng ý cho ông kênh và người ngoài vào thuê đất. Mọi người đều nhất trí tán thành với các già làng là cương quyết không cho thuê đất. Có hai phát biểu đáng chú ý. Theo anh Chơ Hơ: Chúng ta mất rất nhiều công sức để bảo vệ rừng, người ngoài vào chặt một cây ta phạt hàng trăm nghìn. Bây giờ ta cho người ngoài vào phá thì còn gì để nói nữa. Tôi đồng ý với các già làng, ai đồng ý cho người ngoài vào thuê đất thì ra khỏi bản.Thứ hai là của Nang Xy: Các già làng làm đúng rồi, ta không được cho thuê đất. Cho thuê đất là Lóng Lăn không còn. Sau hai bài phát biểu, tất cả mọi người có mặt không những giơ tay biểu quyết tán thành mà còn ký vào biên bản. Những gia đình nào chưa tham gia họp (do ngủ ngoài lán) thì về được các già làng truyền đạt lại.