Bối cảnh chiến lược của CENDI & Liên minh LISO

1.  Quyền đất và rừng cộng đồng 

Quyền được làm chủ trên mảnh đất và rừng cộng đồng đối với nhiều cộng đồng địa phương, bản địa ở Việt Nam tiếp tục là mối quan tâm chính của Viện CENDI và Liên minh LISO trong giai đoạn 2019 – 2025. Việc thiếu quyền được làm chủ trên mảnh đất và rừng của mình được xác định là một trong những nguyên nhân dẫn đến “sự nghèo cấu trúc”, sự phụ thuộc và các vấn đề bất ổn về chính trị - xã hội. 

Một trong những bài học CENDI & Liên minh LISO học được trong 20 năm làm việc về đất và rừng, đó là: “Khi không có đất (tức là, quyền làm chủ trên đất) thì con người không có cuộc sống.” Vì vậy, nhu cầu cơ bản này – tức là, được đảm bảo quyền tiếp cận, quyền làm chủ trên mảnh đất và rừng cộng đồng – nơi họ sinh ra và lớn lên sẽ là điểm ưu tiên; bởi nhu cầu này vẫn chưa được đảm bảo và giải quyết triệt để từ nhiều chương trình của Chính phủ.
 

Tính đến cuối năm 2018, tỷ lệ đất rừng cộng đồng do cộng đồng (địa phương, bản địa) quản lý trên phạm vi toàn quốc vẫn chưa được nhiều. Nếu chỉ tính riêng tại tỉnh Kon Tum, số liệu tại năm 2016 đã cho thấy tỷ lệ này chiếm 0,47% (Hình 1, nguồn http://maps.vnforest.gov.vn/vn).

Hình 1: Diện tích đất rừng được quản lý bởi các chủ rừng tại tỉnh Kon Tum (Bản đồ rừng Việt Nam 2016) 
 

Chính phủ Việt Nam đã có những nỗ lực đáng kể trong việc nhận diện rừng tín ngưỡng và rừng bảo vệ nguồn nước do cộng đồng dân cư thôn, bản làm chủ bằng việc thông qua Luật Lâm nghiệp 2017. Tuy nhiên, để Luật đi đến đời sống thực vẫn còn là một hành trình dài. Nhiều tài liệu phân tích và phản biện đã chỉ rõ việc thực thi luật, đưa Luật vào đời sống trong quá trình thực thi ở Việt Nam còn gặp nhiều vướng mắc và là một trong những thách thức lớn.
 

CENDI & Liên minh LISO nhận thức rằng, cùng với Luật Lâm nghiệp 2017 có hiệu lực từ 1/1/2019 và bằng việc tiếp tục thúc đẩy quyền hợp pháp của cộng đồng địa phương đối với đất và rừng, cụ thể tại Điều 86 và các điều, điểm liên quan trong Luật Lâm Nghiệp 2017 trong giai đoạn tới (2019 – 2025) sẽ tiếp tục đóng góp vào tiến trình chung nâng cao quyền tiếp cận, quyền được làm chủ trên mảnh đất và rừng cộng đồng đối với nhiều cộng đồng dân cư. 

Tải về để xem chi tiết!